Vorig jaar begon ik mijn bijdrage namens de PvdA met een tekst over sprookjes en dat deze soms niet uitkomen. Het college in Assen is het afgelopen jaar geen sprookjeshuwelijk gebleken. Een vliegende start, en daarna de nodige relatieproblemen.
Begroting vs nieuw bestuur. De fractie van de PvdA vindt het dan ook hoogst ongelukkig dat we over de begroting 2020 moeten beslissen terwijl er ondertussen ook gesprekken lopen over de samenstelling van een nieuw bestuur. We besluiten als raad dus over een begroting die waarschijnlijk gewijzigd gaat worden zodra er weer een volledig bestuur is. Voor een constructieve insteek in dat proces met betrekking tot de collegevorming wil je als fractie graag aan de voorkant meedenken over de mogelijke invulling van de begroting en dat is ons nu door de timing van alles niet gegeven. We kiezen echter wel voor een kritische maar constructieve houding ten opzichte van de voorliggende begroting. Daarom zal ik namens PvdA Assen alvast aangeven dat wij niet maar zo kunnen instemmen met deze voorgestelde begroting.
Draagvlak. Om maar met de deur in huis te vallen: de PvdA is nog steeds tegen de voorgestelde bezuinigingen in het Sociaal Domein en in de culturele sector. Bij de kaderbrief zoals behandeld in de vergadering van 11 juli hebben wij dat al aangegeven. Met slechts 1 stem meer kreeg het college toen steun om de voornemens in de kaderbrief door te voeren in de begroting 2020. Voor het college is 1 stem meer voldoende, dat is logisch, maar dat zien wij niet als legitimatie om toch met deze maatregelen te komen. We hebben het al vaker aangegeven: draagvlak is meer dan de helft +1.
Toch hebben we gemerkt dat een aantal kritiekpunten uit de behandeling van de kaderbrief 2020 opgepakt zijn. Bijvoorbeeld de toeristenbelasting: na een zeer stroeve start lijken er dan nu toch goede gesprekken te zijn gevoerd met de 4 grootste recreatieondernemers. Graag horen we van de wethouder welke afspraken er nu gemaakt zijn. De Ozb-verhoging is akkoord wat de PvdA betreft, zoals al vaker aangegeven. Wat ons nog wel steekt is dat er nog steeds gekort wordt op KINK. Er zijn vanuit kunstenaars in Assen diverse oproepen gedaan om KINK te behouden. Ook tijdens de 1e discussieavond over de nog op te stellen cultuurnota kwam naar voren dat een broedplaats voor kunstenaars erg gemist wordt en nodig is voor een bloeiend cultureel leven in Assen. Waarom dan toch bezuinigen op KINK?
Voorzitter, omdat we wat andere keuzes willen maken m.b.t. de begroting zal de PvdA met een aantal alternatieve voorstellen komen.
Sociaal Domein: de grootste uitdagingen liggen op dit terrein. Hoe de zorg te blijven leveren die mensen nodig hebben om hun leven te leiden, maar binnen de financiële kaders? Goed dat het college samen met de andere Drentse gemeenten een brandbrief heeft opgesteld richting het Rijk. Goed dat er bepaalde keuzes gemaakt worden om signalen af geven, maar… maar de PvdA vraagt zich af of het niet invoeren van het abonnementstarief WMO Schoonmaak wel het beste signaal is. Inhoudelijk kunnen we de redenatie helemaal volgen: vooral de hoge inkomens gaan ineens een heel stuk minder betalen wat tegen het PvdA-principe van ‘sterkste schouders, zwaarste lasten’ ingaat, er is geen sturingsmogelijkheid en de verwachting is dat er meer aanvragen gaan komen.
Dit tarief niet invoeren zou de gemeente op korte termijn veel geld kunnen besparen wat weer ingezet kan worden voor andere zaken in het Sociaal Domein. En toch vindt de PvdA het niet verstandig: het gaat om democratisch tot stand gekomen wetgeving die ingevoerd moet worden. We kunnen, helaas zou ik zeggen, als gemeente niet eenzijdig besluiten om een wet niet in te voeren. Daarbij moet de wethouder letterlijk de “wet houden, de wet handhaven”. De PvdA-factie maakt zich zorgen om de gevolgen van het niet invoeren: juridische procedures, alsnog moeten invoeren en dergelijke. De uiteindelijke kosten zouden wel eens veel hoger kunnen zijn dat de verwachte 1,5 miljoen.
Hoe hebben de adviesraden gereageerd op dit voornemen van het college? Tevens een vraag of het college bij de lobby richting het Rijk voor adequate middelen voor het Sociaal Domein, zich ook inzet voor een volledige compensatie voor de extra kosten door de invoering van het abonnementstarief mocht dit toch doorgaan. Wordt hierin samengewerkt met andere gemeenten?
Toegang: een laagdrempelige plek waar inwoners terecht kunnen met al hun vragen over zorg en wat de PvdA betreft ook over geld, waar een neutraal en onafhankelijk advies wordt gegeven. Deze toegang moet meer zijn dan een telefoonnummer of digitaal portaal. Het is een plek waar mensen terecht kunnen, in de wijk of in het stadhuis. Ook hiervoor zijn er al goede voorbeelden (zorgloket in Emmen, geldloket in Amersfoort). Ook hier geldt de kosten gaan voor de baten uit.
Duurzaamheid: ambitie van het college is prima, kon de PvdA zich ook altijd in vinden. Maar gezien de huidige financiële uitdagingen willen we de voorgestelde investeringen hiervoor enigszins vertragen. Er ligt een besluit om de pilot verduurzaming gemeentelijke vastgoed uit te voeren. Daarnaast wordt er een project uitgevoerd om de Beek aardgasvrij te krijgen. De PvdA adviseert om deze 2 pilots te gebruiken om informatie te verzamelen over hoe de hele overgang van aardgas naar andere vormen van energievoorziening vorm kan gaan krijgen. Leer hiervan, ga daarna de rest pas gestructureerd oppakken. Communicatieplannen bijvoorbeeld hoeven in principe maar 1 keer opgesteld te worden. Daarom pleit de PvdA ervoor om te temporiseren, en zo op deze manier ook de benodigde investeringen meer in tijd uit te spreiden. De PvdA wil overigens NIET de transitie zelf vertragen, wij willen die juist proberen te bevorderen. Dit willen we bereiken door de inwoners, of beter de kleinverbruikers, te ontzorgen in de aanschaf en onderhoud van zonnepanelen. Hiervoor hebben wij een motie voorbereid die we donderdag zullen inbrengen. In kort komt het erop neer dat de gemeente de voorfinanciering regelt zonder de begroting te belasten, en dat het verdere werk rondom administratie extern wordt gedaan. Deze werkwijze wordt al jarenlang met succes toegepast in Landgraaf.
Ook bij de Omgevingswet stellen wij voor te temporiseren. Hierdoor zijn de kosten te spreiden in de tijd, hetgeen een verlichting zou kunnen geven in de begroting voor 2020.
Binnenstad: de binnenstad van Assen is nog steeds geen sprookjesstad. Er wordt veel geld in gestoken door gemeente en ondernemers, alhoewel de PvdA zich nog steeds afvraagt waar de substantiële bijdrage van de vastgoedeigenaren blijft. Echter de binnenstadvisie zoals eerder opgesteld is blijkbaar alweer aan revisie toe want het wordt als te weinig concreet ervaren. Vaart In Assen geeft aan dat m.b.t. de huidige visie er te weinig gestuurd kan worden op de benodigde stappen. Werk aan de winkel dus. Leegstand in winkels en horeca nemen toe i.p.v. af, dit zou komen doordat er een gebrek is aan dynamiek. Er zijn plannen om extra geld in de binnenstad te steken, maar de PvdA blijft daar zeer kritisch tegenover staan. Daarbij bestaat de stad uit meer dan alleen de binnenstad: de wijken en de industrieterreinen bepalen ook het aanzicht en de aantrekkelijkheid van de stad. Het bedrag voor de aantrekkelijke binnenstad willen we dan ook naar beneden brengen. Eerst maar eens actie, daarna in gesprek over het geld.
Daarop aansluitend: de TRZ: toch weer een vraag naar de stand van zaken qua ontwikkelingen. Zijn er überhaupt nog initiatiefnemers bezig met hun plannen?
Financiën: uit ervaring van de afgelopen paar jaren en uit de mei- en septembercirculaires blijkt dat gemeente Assen zeer wisselende inkomsten heeft vanuit het gemeentefonds. Eerst een daling, daarna een stijging. Op deze manier is een sluitende begroting maken voor de langere termijn erg lastig, wanneer je niet weet hoeveel geld je binnen gaat krijgen. Wij moedigen het kabinet en de VNG aan om een verandering in de zogenaamde trap-op-trap-af-systematiek voor elkaar te krijgen. Wij vragen het college om daar in VDG en VNG verband voor te strijden.
Er zijn nog allerlei plannen onderweg vanuit het Rijk om financieringen anders te organiseren. (objectief verdeelmodel, hopelijk nieuwe verdeling Trap-op-trap-af, decentralisatie Beschermd Wonen). Wat doet het college of gaat ze doen om te voorkomen dat Assen weer een verslechtering te wachten staat?
Jeugdzorg. Minister de Jonge geeft aan bij de discussie over de jeugdzorg dat het niet alleen een kwestie is van meer geld, maar ook van andere, betere organisatie. Administratieve lasten moeten omlaag zodat er meer geld overblijft voor hulp en ondersteuning. Fractie van de PvdA herkent deze hartenkreet en dit horen wij ook terug vanuit de jeugdzorg zelf. De fractie is aan het stoeien geweest met eventueel maatregelen om het budget zinvol en effectief te verdelen en in te zetten. Hierbij hebben we ook gekeken naar goede voorbeelden in het land, zoals het regisseursmodel in Noordenveld en de School Zorg Ondersteuners in Hengelo, Overijssel.
Focus dient vooral te liggen op vermindering bureaucratie, verbetering korte lijnen in communicatie, naast de al ingezette acties om tot goede keuzes te komen: krijgen de jeugdigen die hulp nodig hebben ook de juiste hulp? Een aantal verdergaande voorstellen, over o.a. jeugdzorg en interne personeelskosten, hebben we ingediend om de effecten en haalbaarheid te laten beoordelen.
Jongeren. We noemen hierbij nog een keer Jimmy’s. Voor jongeren, door jongeren. Integraal, preventief, gericht op welzijn, welbevinden. Niet alleen een vorm van invulling van preventief jeugdbeleid, maar ook als talentenbroedplaats voor de jeugd. Jongeren willen niet alleen maar een probleem zijn, zij willen talenten ontdekken en inzetten, ze willen meedoen. De kosten gaan voor de baten uit.
Waar in het hele Jeugdzorgverhaal vinden we trouwens het duidelijke signaal naar het Rijk terug, zoals de keuze rondom abonnementstarief? Waar willen wij hier ondeugend zijn?
Een aanvullende manier om met name incidentele uitgaven te dekken is door het aanboren van andere geldbronnen. We noemen er een paar.
- Het kabinet trekt 180 miljoen uit voor regiodeals, gericht op verbetering van kwaliteit van leven, werken en ondernemen. Welke inspanningen mag de PvdA-fractie hierin van het college verwachten voor projecten in Assen?
- Er zijn subsidieregelingen voor individuele amateursportverenigingen en voor sportkosten van de gemeente. Via de BOSA (Bouw en Onderhoud Sport Accommodaties) was er 80 miljoen beschikbaar voor 2019. Vergoeding voor activiteiten, specifiek energiebesparende maatregelen en verbeteren van toegankelijkheid. Daarnaast kan de gemeente gebruik maken van de Specifieke Uitkering Stimulering Sport voor bouw en onderhoud van accommodaties en exploitatie.
- Ook de provincie heeft nog 5 miljoen op de plank liggen voor “bovenregionale sportvoorzieningen”. Nu de ijsbaan in Hoogeveen niet doorgaat en die in Assen blijkbaar nog niet of helemaal niet meer van de grond komt, kan Assen gebruik maken van die 5 miljoen, mits er een goed plan komt. PvdA fractie noemt hierbij bijvoorbeeld de al langer gewenste overkapping van de kombaan bij het wielercentrum.
- De provincie is tevens bezig met het inrichten van een investeringsfonds van 50 miljoen. Is al bekend waar dit voor gebruikt kan gaan worden en zo ja, worden er al plannen gemaakt om gebruik te maken van dit fonds?
- De PvdA fractie vraagt het college om bij de aanleg van de fietssnelweg en andere gemeente- en provinciegrens overschrijdende projecten actief te zoeken naar cofinanciering door omliggende gemeente, provincie en Rijk.
Met deze bijdrage heeft de PvdA- fractie willen laten zien dat we niet alleen maar kritisch zijn, maar ook willen meedenken over hoe het ook kan. Het college heeft voorgesteld om de komende 6 maanden met elkaar binnen de raad verder in gesprek te gaan over ambities, keuzes en het voor elkaar krijgen van een structurele sluitende begroting. De PvdA denkt hier graag actief in mee.
We wachten de reactie van het college in de eerste termijn af en hopen dat de uitgestoken hand wordt aangenomen.
